Zarówno w redakcji Naszej Witryny, jak również - a w zasadzie przede wszystkim - pośród jej czytelników, nie brak miłośników piękna i bogactwa wyrazu śląskiej mowy. Ostatnim przykładem jest anonsowane niedawno dzieło burmistrza Radzionkowa (i naszego kolegi zarazem), Gabriela Tobora - "Nowy Tystament po ślonsku". Wypada jednak zaznaczyć, że przed ładnych paru laty  na naszych łamach już gościły wiersze z cyklu "Klasyka po śląsku". Cykl ów jest rozwojowy, dlatego też przedstawiam nowe i przypominam już publikowane pozycje z tej serii.

AFA W KOMPANIU

(A. Fredro)

Afa przaje robić lachy!

Kuko – pani w badewanie:

W szranczku czeko, ciepie machy;

Kej sie skóńczy to czochanie?

Pani poszła, zamkła dźwiyrze.

Afa – wicman hantuch bierze,

Badekapa na łeb wcisko

Z wancków sie pod parzom isko,

Z rantu sjeżdżo jak z ruczbany

Pod som gulik badewany!

Z kokotkami się siyłuje:

Krynci, szkyrto i ształnuje,

Aż zadziyro w gora óły!

Łoroz goronc leci s ruły.

Hochgenuss i ciepło w zad!

Myśli afa: „To je bad!”

Robi yntki, fuki, zwyrtki

I kunsztiki, i kopyrtki;

Woda bulko, aż burzyny!

Ale - hicy kons za telo…

Ściebło mocka… Jezuryny!

Przeca afa – nie gupielok,

A knif - łod dzieci:

Szłapa wtranżolić

Kaj goronc leci.

- Herrgott! Jak poli!

Ni ma cweku zymbem zgrzitać,

Ino połnym szwongym pitać!

Afa wylyźć chce pieronym,

Ale kaj tam! Dźwi zamknióne!

Aże sie do beku daje,

To nie wic – już smyndzom szwaje!

Łoknym pitła! I na imer

Niy zaglondo w badycimer.

Morał z godki: trza rozumiyć

Że małpować tyż trza umiyć.

PANI TWARDOWSKO

(A. Mickiewicz)

Żerom, słepiom, sztómle kurzom,

 Larmo, bigiel, wice, szpasy;

 Róncz co knajpy nie rozburzom,

 Trzynsom sie od lachów basy!

Twardowski zicnył sie w eku,

 Woło, podrzyźnio, kónduje;

 Jednych za błozna poleku

 Robi, a drugich całbruje.

Wszyjskich pyrtół po bolokach,

Cołki łeb wónglem zmarasił,

Drap z wojoka mosz hazoka.

Na fesztera s fusiskami,

Co mioł pliszhut i grin jakla,

Glingnoł kajstrom z klepokami

I z fesztera srobiół dakla.

Szewca, z Altrajchu gorola,

Chyciół fest za zadnio kapsa,

Gerglas wcis mu do kichola

I wypultnoł faska sznapsa.

Wroz, kej tutoł sznaps z achtlika,

Srobiół sie w achtliku belônt:

Ftoś mu ze dna ślypem bliko;

„Juła! Cheba móm kopszelónt!”

Dioblik siedzioł w sznapsie na dnie,

Gynał cwerga mioł figura,

Eknoł sie na rond paradnie,

Ściepoł hut i fuknoł w góra.

Z achtlika czympnoł na zola;

Sznut mo szwarny jak staroszek,

Kursko szłapa, hok z kichola,

Krale - choby kreguloszek.

„Pyrsk, Twardowski, łożyroku!

Możno ze mnom zagrosz w elyjz?

Niy poznołżeś mie, boroku?

Jożech jes Mefistofelyjs!

Bół, czy niy ło dusza ciacher?

Przepómniołżeś, czy mosz ała?

Blank niecherski z ciebie macher;

Papiór móm i twojo klała!

Diobły ci bedinowoły;

Za to, kej przeńdom dwa roki,

We Rzymie cie ebnońć mioły

Do piekła dioble łotroki.

Siedym rokôw forbaj dówno,

Z papióra do siela nici;

Ty całbrujesz fest a równo,

Rajza do Rzymu mosz w rzyci.

Rache ist süss - choć nerwuje,

Już fisze w nec pochytane;

Ta knajpa Rzym sie mianuje,

Mosz, kamracie, popapane!”

Twardowski nyko, kaj dźwierze,

Wlyź już chce do mysi dziury;

Diobół go za kragel bierze:

„Bydź chop i nie lyj sie żurym!”

Mo Twardowski mankulijo: 

„Tyn purt drap mie zegłowoczy!”

Prziszoł na ta łopresyjo 

I tak pado diobłu w łoczy:

„Wejrzi w papiór, Herr Mefisto,

Coś naszkryfloł - spomnieć musza:

Jo nie godom - mosz recht, isto;

Ale pokiel ebniesz mojo dusza,

Mosz trzi razy - to niy bera!

Dać sie proco jak ci koża,

Choćbyś robić mioł klistera, 

Abo wychlać woda z morza.

Mosz tyn lanszaft zacałbrować;

Wejrzi na ta siwo szkapa:

Chca sie na ni porajtować; 

Mo miyć zatel i gold kapa.

Szkyrtnij mi rajtpajcza z piosku

Coby szło szymla sznelować, 

A sam - postow szlos, mój diosku,

Żebych mioł kaj przenocówać.

Szlos bydzie z orzeszy, nale

Festelny choby Kasprowy,

Dachdekung dej z kakałszale,

A szalóng mo być makowy.

Diobłu robi sie furt barzy gorko;

„Mosz łod spodka popod gible

W kożde te makowe ziorko

Wklupać srogi trzi sztrekdyble”.

Diobół brónczy, całbry fulo,

Szkapa snoży i rychtuje;

Z piosku rajtpajcza drap kulo,

Potn szlos na dyng muruje.

Twardowski je wyrychlaty;

Kalup! na szymlu rajtuje,

Roz szpornia do, roz łopraty;

Szlos fertik sie pokazuje.

„Dziepro dóm ci dioble dreku!

Drugo tajla nie zrobiono:

Trza sie tonknónć w tym waszpeku,

A to jest woda świyncono.”

Diobół skurczo sie i kuco,

Jak brilenszlanga sie swijo,

Choć sie ciyngiym w krymfach rzuco,

Tonknónć sie musioł po szyjo.

Osioł sie i forsknoł: „Zbyte!

Tera już cie weznóm diobli,

Faróńskom żech mioł warzyte!”

„Langsam, jeszcze jedno mora:

I fertik do rajzy stoja;

Podziwej sie – to je stwora,

Twardowsko – babeczka moja.

Jo na bezrok, kej baraba,

W piekle za ciebie pożyja,

Niech bez tyn czos mojo baba

Z tobom posiedzi na kryja.

Mosz ji przoć, być usuchliwy,

Barzy jak bajtel dlo muter;

Bydziesz choć roz niezgodliwy -

Wszyjsko za darymny futer.”

Diobół nastawio mu ucho,

Łokiym na murchla spoziyro,

Rzecy dziwo sie i słucho,

Róncz sie do klamki dobiyro.

Kej go Twardowski szteruje,

Po cołki go izbie dugo,

Bez dziurka w dźwiach wyfurguje

I bydzie tak śmiatać długo.

 Wiersze: Krzysztof Woźniak

Grafika: E. Lutczyn, D. Kozłowska

(ciąg dalszy nastąpi)

Zapraszam do lektury innych artykułów na mym blogu!