Historia herbu Bytomia

Utworzono: 21 kwiecień 2012 | Opublikowano: 21 kwiecień 2012 | Drukuj | E-mail | Odsłony: 4553

Ocena użytkowników: 5 / 5

	Napisał: Wiesław Lipka
	Absolwent z roku: 5b 1970
	Typ ukończonej szkoły: Technikum Energetyczne

Większość miast na naszym terenie założona była przez Piastów. Dla podkreślenia tego faktu herb założycieli przedstawiony był w herbie miasta w całości lub w połowie.

	Herb Bytomia w obecnym kształcie powstał w XIII w. Niestety nie zachował się żaden wizerunek pieczęci miejskiej z tych wieków. Herb miasta znany jest z pieczęci z 1479 r. Zwyczaj nadawania przez książąt swojego herbu miastu które założyli był bardzo powszechny. Prawdopodobnie więc i Bytom miał taki sam herb (zdjęcie poniżej). Okres od 1254 do 1355 r. to najlepsze lata w rozwoju Bytomia. Wszystko się skończyło wraz ze śmiercią ostatniego Piasta bytomskiego.
Miasto popadało w ruinę gospodarczą i niebyt polityczny za sprawą kłótni o spadek, wyczerpania się rudy galeny i wreszcie podziału miasta na dwóch właścicieli. Ponowne połączenie Bytomia w 1479 r. wzbudziło u mieszkańców olbrzymie nadzieje. Znając historię miasta - utworzono, czy raczej zmodyfikowano dotychczasowy herb.
Nie zmieniając godła książąt bytomskich (orła na późnogotyckiej tarczy) dodano na otoku napis - Pieczęć całego społeczeństwa miasta Bytomia : SIGILLUM CIVITATIS BITHUM TOTIUS COMMUNITATIS.
	Równolegle do istniejącej władzy burmistrza i rajców funkcjonowała też ława miejska z wójtem. Posiadała ona swoją pieczęć, na której prawą stronę zajmował górnik w stroju roboczym z kilofem, pracujący na ścianie galeny. Po lewej stronie umieszczono pół orła. Napis dookoła pieczęci oznajmiał: SIGILLUM SCABINORUM IN BITHOM (pieczęć ławników w Bytomiu). Umieszczenie sylwetki pracującego człowieka w pieczęci miejskiej nie było stosowane prawie (?) nigdzie w Europie.
Pieczęci ławników przestano dopiero używać w 1742 r., kiedy Bytom przeszedł pod panowanie Prus. Ostatni dokument opatrzony tą pieczęcią był datowany w maju 1719 r. Pod koniec XVIII w. Bytom był małą mieściną bez szans na rozwój gospodarczy. Jednak miasto odzyskało swoje dawne znaczenie, a to dzięki rozwojowi górnictwa i hutnictwa. Wtedy też, w II połowie XIX w., rajca miejski Mach zaproponował zmianę godła (herb książąt bytomskich z łacińskim napisem) na bardziej przystający do rzeczywistości. W 1886 r. rada miejska przyjęła projekt Machy. Berliński artysta Emil Döppler (zwany "młodszym"), wykonał nowy herb, w oparciu o tradycyjną pieczęć ławniczą. Barwy herbu to czarna sylwetka górnika na srebrnym tle (górnik ubrany w strój z przełomu XIX i XX w. ) oraz złoty pół orzeł (piastowski) na błękitnym tle. Zmieniono łaciński napis na otoku z "Pieczęć ławników w Bytomiu" na łaciński "Pieczęć całego społeczeństwa Bytomia".
	Aktualne godło Bytomia.
Dyskusje pewnie byłyby do dzisiaj, ale w 1952 r. nakazano wszystkie dokumenty sygnować godłem państwowym. Może to i dobrze?? Proszę o wszelakie komentarze rozszerzające naszą wiedzę o herbie Bytomia. Na podstawie "Bytom za panowania Piastów " Władysławy Ślęzak opracował: Wiesław Lipka

Krzysztof Woźniak 5a 1975 - Herbowy problem
Z punktu widzenia estetycznego herb miasta Bytomia prezentuje się wyjątkowo korzystnie: sylwetka pracującego gwarka jest oryginalna i nie pozbawiona swoistego piękna. Całość wiernie oddaje charakter miasta – piastowską proweniencję oraz wielowiekowe tradycje wydobywcze. Niestety gorzej jest z naszym herbem jeśli wziąć pod uwagę prawa rządzące heraldyką, blazonowaniem (opis herbu) oraz sfragistyką (nauka o pieczęciach). W świetle tych kanonów (tzw. strony heraldyczne opisuje się od strony rycerza trzymającego tarczę) wizerunek ów jest tarczą dwudzielną w słup po prawej stronie, na której wyobrażony jest czarny gwarek na srebrnym tle, a po lewej stronie złoty połuorzeł (tak właśnie w języku blazonowania zwie się pół orła) piastowski na błękitnym tle. Wspomniany zaś problem polega na tym, iż wszelkie występujące na tarczy postaci winny być odwrócone w prawo, a nasz herbowy połuorzeł jest, jak wiadomo, zwrócony w stronę lewą. Z tego też powodu cały herb naszego grodu jest za heraldyków uważany za tzw. herb nadwyrężony, mniej zaszczytny. Nie oznacza to bynajmniej, że my, bytomianie (czy z urodzenia, czy z wyboru) kochamy przez to nasze miasto mniej, jednakże szkoda, że ówczesna rada miejska, pracując nad herbowym wizerunkiem, nie zaprosiła do współpracy jakiegoś heraldyka. Notabene - obecne przepisy pozwalają pieczętować gminom niektóre dokumenty pieczęcią z herbem miasta, jednakże jak dotąd Bytom z tego przywileju nie korzysta. Dzięki i pozdrawiam Krzysztof