Mauzoleum pierwszego cesarza Chin Qin Shihuanga (259 p.n.e. - 210 p.n.e.) znajduje się ok. 35 km od 5-cio milionowego miasta Xi’an, pomiędzy górą Li a rzeką Wei. Prace nad mauzoleum trwały 39 lat, a rozpoczęły się w czasie, gdy przyszły cesarz miał 13 lat. Z zapisów historycznych wiadomo, że maksymalna liczba robotników wynosiła 720 tysięcy. Łączna powierzchnia miejsca spoczynku władcy wynosi 56,25 km². W środku tego areału znajduje się kurhan wysoki na 76 m (pierwotnie 114 m), pod którym spoczywa cesarz.

W marcu 1974 roku grupa wieśniaków przy kopaniu studni przypadkowo odkryła pierwsze fragmenty figur z terakoty. Do dzisiaj odkryto 3 miejsca, które w zależności od kolejności odkrycia nazwano stanowiskami archeologicznymi Nr 1, 2 i 3. Stanowiska te różnią się między sobą wielkością i kształtem. Zajmują one łącznie 20.000 m².
                                                                                          Wejście do hali nr 1 

W stanowisku nr 1 znajduje się główna część terakotowej armii. Na długości 230 m i szerokości 60 m, zdaniem ekspertów, powinno się znajdować 6.000 figur żołnierzy i 45 wozów bojowych (nie wszystkie figury zostały jeszcze wydobyte).
Terakotowi żołnierze i wozy ustawione zostały w szyku bojowym, który składa się ze straży przedniej i tylnej, osłony bocznej i armii głównej w środku.
Trzy rzędy straży przedniej stanowi 204 lekko uzbrojonych łuczników. Za nimi, w 11 korytarzach, w 38 rzędach stoją ciężko uzbrojeni żołnierze piechoty i wozy bojowe armii głównej. Trzymali oni w rękach łuki, oszczepy, halabardy i kusze (niestety, po 2200 latach z drewnianych przedmiotów nie pozostał najmniejszy ślad).

 

                                                                                       Łucznicy straży przedniej

                              Żołnierze odwróceni plecami do armii głównej osłaniają ją z flanki. Na stanowisku 8 stał wóz bojowy.

                                                           Indywidualne twarze, nakrycia głowy i pancerze żołnierzy

                                                                    Konie ciągnące wóz bojowy (niestety drewniany)

W wykopalisku nr 2 szacuje się ok. 1300 figur terakotowych i 64 drewnianych wozów bojowych, z których niewiele pozostało. Trzecie wykopalisko jest najmniejsze (68 żołnierzy, 4 konie i jeden wóz bojowy). Ładne nakrycia głowy załogi tego wozu wskazują, że są to wysokiej rangi oficerowie.
Nakrycia głowy i uniformy figur terakotowej armii pozwalają rozróżnić oficerów wyższej i niższej rangi, opancerzonych i zwykłych żołnierzy, kawalerzystów i woźniców wozów bojowych, klęczących i stojących łuczników.

                                             W takim stanie znajdują się figury po zdjęciu pokrywającej je warstwy ziemi

                                                                Figury po przeprowadzonej renowacji i konserwacji

                                                 Łucznik w pozycji klęczącej. Z tyłu widać nawet jaki wzór miały jego podeszwy.

                                                                                         Kawalerzysta z koniem

                                                                 Grupa oficerów przed zaprzęgiem konnym z hali nr 3

Wokół kurhanu, pod którym spoczywa cesarz, wykonano w międzyczasie ok. 600 mniejszych wykopalisk. Znaleziono w nich ok.
50 tys. obiektów historycznych, jak broń, zbroje, naczynia ofiarne itp. Zdeponowano je w lokalnym (na miejscu) muzeum.
 Do najważniejszych z nich należą dwa wykonane z brązu wozy. Są one kopią, w skali 1:2, wozów cesarskich.
Jeden nazwano "Wysokim wozem", drugi "Wozem komfortowym".

                                                                                              Wóz wysoki

                                                                          Wóz komfortowy, w którym cesarz mógł też spać

                                                                                  Zaprzęg komfortowego wozu

Znany swego czasu historyk chiński Si Maqian (145 p.n.e.- 90 p.n.e.) napisał o pracach w grobowcu: „...ludzie musieli się przebijać przez 3 podziemne wodospady, odlewali płynną miedzią zewnętrzny sarkofag, zapełniali komory grobowe modelami pałaców i pawilonów, rzadkimi kosztownościami i wartościowymi przedmiotami. Drogi wodne kraju, Żółta Rzeka i Jangzi, a nawet duży Ocean zostały odwzorowane w rtęci i mechanicznie doprowadzone do płynięcia. W górze były utworzone konstelacje gwiezdne Nieba, podczas gdy w dole przedstawiono Ziemię. Wypełnione olejem z wielorybów lampy miały wiecznie się palić...”. 
Naukowcy palą się wręcz, by zacząć prace nad samym grobowcem i cieszą się już, że będą mieli zapewnioną pracę na przyszłe ponad 100 lat.

                                                           W dali kurhan, pod którym spoczywa pierwszy cesarz chiński

    
           A ja, kupiłem sobie książkę o terakotowej armii, którą ostatni żyjący jeszcze odkrywca tej armii, zadedykował ją mi.

           CDN